PRIMORDIAL
Exile Amongst the Ruins
(Metal Blade)

Wiele wskazywało na to, że mogło się nie udać. Że mogło wywrócić się na cyce i leżeć w bezruchu. 

Po pierwsze: patos i metal wielokrotnie okazywały się w przeszłości zestawieniem godnym pożałowania. Dość powiedzieć, że taka mikstura dała światu – między innymi – Dimmu Borgir, metal gotycki i Joeya DeMaio. Primordial bardzo lubi wzniosłość, patos chyba również. Lubi napinać do maksimum cięciwę, z której wystrzeliwuje prosto w serca odbiorców strzały uczuć ostatecznych. Alan Averill nie jest facetem, który mógłby w swoich tekstach zarezerwować miejsce dla diatryb o zbawczej sile piwska albo o tym, jak to fajnie jest zacisnąć pięść, pomachać nią do rytmu szlagierów heavy metalu i rozkoszować się myślą, że gatunek ma wyznawców pod każdą szerokością geograficzną. Wokalista Primordial jest mentalnie tak daleko od Tankard, jak Dimmu Borgir od Revenge. Osławiony dystans, o którym od co najmniej kilku lat chętnie opowiadają w wywiadach metalowcy, nie funkcjonuje w języku Alana. Wprawdzie Averill lubi piwo, zdobył się nawet na żarcik, zatytułowawszy trzeci album Dread Sovereign „For Doom the Bell Tolls”, lecz w Primordial jest śmiertelnie poważny. Nie może być inaczej, skoro w swoich utworach, na przykład tych z „Exile Amongst the Ruins”, pisze o rozkładzie cywilizacji Zachodu. Za cienki jestem w uszach, by wyrokować, na ile trafne są jego diagnozy, wiem za to na pewno, że gość śpiewa z takimi pasją i zaangażowaniem, że uwierzyłbym mu, nawet gdyby postanowił zastąpić swoje wywody treściami z Panoramy Firm. Może właśnie dlatego patos Primordial nie jest łokciem bezpardonowo wciśniętym między żebra dobrego smaku? Kiedy słucham „Exile Amongst the Ruins”, nie mam poczucia, że ktokolwiek tu konfabuluje, że sili się na coś, czym zostać nie jest w stanie. Zdaję sobie sprawę, że wkraczam na grząski grunt hipotez i subiektywizmów, ale nie mogę oprzeć się wrażeniu, że komunikat jest skrojony dokładnie na miarę nadawcy, co z kolei u odbiorcy nie wywołuje kłującego dysonansu poznawczego, nawet gdyby odbiorca nie zgadzał się z komunikatem fundamentalnie. 

Ale to mogło się nie udać również z innego powodu. Primordial pełnymi garściami czerpie mianowicie z boleśnie oczywistych źródeł inspiracji. Gdyby słuchać „Exile Amongst the Ruins” albo którejś z poprzednich płyt kwintetu jednym uchem, można by splunąć lekceważąco i w poczuciu wyższości szepnąć, że wszystko to zostało już setki razy przetrawione i wydalone. No bo co składa się na styl Primordial? Trochę żeliwnych riffów i dostojnych temp, które kilkadziesiąt lat temu stały się asumptem do chwały Black Sabbath. Do tego rozmach epickiego heavy metalu, odrobina folkowych krągłości, a przede wszystkim gigantyczny dług zaciągnięty u Quorthona. Averill nie ma najmniejszego zamiaru odcinać się od tych wpływów. Na lewej ręce ma wytatuowanego anioła znanego z grafik Black Sabbath, a jeden z jego zespołów nazywa się Twilight of the Gods. Na paradoks zakrawa w związku z tym, że Primordial zdołał wypracować na fundamencie tych inspiracji natychmiast rozpoznawalny styl, który na współczesnej scenie metalowej czyni grupę zjawiskiem osobnym. Choć zespół z jakiegoś powodu bywa sytuowany w przegródce z folk metalem, a nawet dzielił sceny z potwornościami w rodzaju Korpiklaani, to nie mieści się w doprecyzowanej konwencji jednego metalowego podgatunku. Kształtuje ów podgatunek na własnych zasadach. Podobnego zdania jest chyba Ciáran MacUiliam, gitarzysta i główny twórca muzyki zespołu, który powiedział pewnego razu: „Kiedy gramy z kapelami blackmetalowymi, nie jesteśmy wystarczająco blackmetalowi, kiedy natomiast występujemy u boku ekip folkmetalowych, nie jesteśmy wystarczająco folkowi. Chyba robimy po prostu swoje”. Każdej grupie życzę takiej banicji stylistycznej. 

Mimo wszystko noga wciąż mogła im się powinąć. Bo kto o zdrowych zmysłach nagrywa w dzisiejszych czasach dziesięciominutowe kawałki? W czasach, w których długość koncentracji uwagi regulowana jest wpisami na Twitterze i teaserami, a nie sześćdziesięciopięciominutowymi albumami? Jakby tego było mało, goście z Primordial mają czelność nagrywać numery, w których jeden riff ciągnie się na jednym rytmie przez kilka minut. Oczywiście to również wymaga wprawy i rzemieślniczej sprawności, bo jak trudno utrzymać rytm przez kilka minut wie każdy, kto oglądał „Whiplash”. O wiele większe słowa uznania wywołują jednak głębia i elegancja prostej muzyki wypełniającej „Exile Amongst the Ruins”. Ilekroć słuchacz zaczyna mieć wrażenie, że konstrukcja dźwięków zapadnie się zaraz pod własnym ciężarem, że osunie się w otchłań przesadzonej powtarzalności, zespół dokonuje modyfikacji, która raz jeszcze podnosi temperaturę. Nie sposób jednak myśleć o tej płycie w nomenklaturze muzycznych profesjonalistów o zmarszczonych czołach – w kategoriach aranżacji, tonacji i metrum, bo każdy z ośmiu utworów na dziewiątej płycie Primordial to angażująca opowieść, a nie sklejka riffów i melodii. 

Więc jednak się udało. Dostaliśmy potężną płytę, o której będzie się mówiło z ekscytacją jeszcze za kilkanaście lat.

Maciej Krzywiński